Sztuka Konga - niepowtarzalne afrykańskie rękodzieło

2019-07-29
Sztuka Konga - niepowtarzalne afrykańskie rękodzieło

Sztuka jest niezwykle istotna w życiu ludzkich społeczności. Uprawiają ją wszystkie cywilizacje pod każdą szerokością geograficzną, nadając rezultatom pracy rąk i umysłów swoich artystów znaczenie nie tylko symboliczno-estetyczne, lecz także (a często - przede wszystkim) religijne, rytualne i magiczne.

To metafizyczne znaczenie sztuki świetnie widać na kontynencie afrykańskim.

Choć nie brakuje tam artystów nowoczesnych, czerpiących jedynie inspiracje z tradycyjnej kultury plemion, z których się wywodzą, wciąż żywa jest sztuka tzw. prymitywna, praktykowana z całą powagą należną aktywności balansującej między światem realnym - ludzi i otaczającej ich przyrody, a światem przodków, duchów i bogów.

Najbardziej charakterystycznym wytworem sztuki plemion środkowej Afryki są z pewnością maski. Bardzo różnorodne, zwykle powstające w jednym egzemplarzu, maski rytualne traktowane są jako reprezentacje duchów. Stają się ich uosobieniem jednak dopiero wówczas, gdy zakłada je odpowiednio przebrany tancerz (zwykle czarownik). Taki tańczący gość z zaświatów może bronić, zaklinać, przyzywać, sprowadzać dobre bądź złe moce.

afrykanska maska etnobazar   afrykanska maska etnobazar

Innym typowym wytworem plemiennych artystów są gwiaździste fetysze. Najeżona gwoździami figurka stanowi personifikację ducha zmarłych Nkisi. Schwytany w pułapkę figurki Nkisi ma pomagać swemu właścicielowi w kłopotach, leczyć go w przypadku choroby i w ogóle - opiekować się nim w różnych życiowych sytuacjach. Ważne jest, by odpowiednio go traktować, ustawić w konkretnym miejscu, odprawiać rytuały i okazywać szacunek. Swoje moce fetysz kryje w zawieszonym na szyi woreczku z lekami, bądź w zagłębieniu brzucha lub głowy figurki. Nkisi jest bóstwem bardzo wymagającym i ma prawo zażądać nawet ofiary z kilku kropel krwi. Niegdyś, podczas uroczystości na jego cześć, faktycznie składano ofiary z ludzi...

Maski i fetysze to typowe przykłady sztuki rytualnej. Nie mają one oczywiście zastosowania "na co dzień", czyli w trakcie wykonywania zwyczajnych czynności, jednak pamiętać należy, że w Afryce świat realny i wirtualny świat duchów przenikają się i zgodnie koegzystują. Z tego powodu, Afrykanie starają się o to, by także przedmioty użytkowe wykonywane były z najwyższą precyzją i zdobione detalami rytualnymi/magicznymi. Stąd wśród kolekcji tradycyjnej sztuki plemiennej spotkać można np. ręcznie rzeźbione drewniane zagłówki do spania, gdzie powierzchnia przeznaczona pod głowę podtrzymywana jest przez wyobrażającą człowieka figurkę, bęben "umieszczony" jest na głowie klęczącej postaci kobiecej, a na bokach taboretu wyrzeźbiono maski spoglądające w cztery strony świata.

 

Pokaż więcej wpisów z Lipiec  2019
pixel